مدرسه علمیه ریحانه الرسول س یزد

آن روز که آن فتنه به بار آمده بود

                  خورشید ولا بر سر دار آمده بود

                                       با پای برهنه دشت ها را زینب

                                                               دنبال حسین سایه وار آمده بود

بشکسته دل شکسته می خواند نماز

           در سلسله دست بسته می خواند نماز

                                     تا قامت دین خم نشود روح نماز

                                                          با قامت خم نشسته می خواند نماز

سر نی در نینوا می ماند اگر زینب نبود                                  کربلا در کربلا میماند اگر زینب نبود

چهره سرخ حقیقت بعد از آن توفان رنگ                                پشت ابری از ریا می ماند اگر زینب نبود

چشمه فریادمظلومیت لب تشنگان                                        در کویر تفته جا می ماند اگر زینب نبود      

زخمه زخمی ترین فریاد در چنگ سکوت                                از طراز نغمه وا می ماند اگرزینب نبود

در طلوع داغ اصغر استخوان اشک سرخ                               در گلوی چشمها می ماند اگر زینب نبود

ذوالجناح دادخواهی بی سوارو بی لگام                                 در بیابان ها رها می ماند اگر زینب نبود

در عبور بستر تاریخ، سیل انقلاب                                     پشت کوه فتنه جا می ماند اگر زینب نبود

بانوی مهربان و صبوری که در تمام سال ها ی عمرش، در کوچه پس کوچه های اندوه و معصیت دویده بود، پس از عاشورا، پس از رفتن آخرین دلخوشی و آخرین امیدش حسین(ع) دیگر تاب تحمل دنیا را نداشت. در مدینه قحط سالی فرا رسید و حضرت زینب به همراه همسرش به شام کوچ کردند. روزی از روز ها یماه رجب، حضرت در کوشه حیاط خانه رو به آسمان نشست و برای آخرین بار نام برادرش حسین را عاشقانه زمزمه می کرد و ان گاه رحلت فرمود.

در هر کجای تاریخ که پرسه بزنیم، نام عاشورا را از زبان هر که بشنویم وآن را از هر منظری نظاره کنیم، پا به پای حسین که امام آن واقعه و رهبر آن حماسه بود، نام و حضور زنی را می بینیم که در تمام لحظه ها ی حادثه حاضر است و حتی به قدر چشم برهم زدنی،غفلت و غیبت نمیکند. عاشورا به نام حسین زنده است و به یاری و یاوری زینب.

زینب، ستون خیمه عاشورا است؛ خیمهای که بر فراز شانه های حسین ایستاده است.

شگفت نیست اگر کسی که در خانه وحی و امامت بزرگ شده، اینچنین بلند آوازه و سر افراز بر بلندی تاریخ بایستد. شگفت نیست که زینب، فریاد افشاگرانه جاوید هستی است؛ کسی که درمحفل خاندان آل عبا، چشم به دنیا گشوده و بر زانوان پیغمبر، کودکی اش را سپری کرده؛ کسی که در سایه نفس های امیر مومنان و بانوی جهان نفس کشیده بی شک زینب خواهد شد؛ زینبی که استوره بی شباهت صبر و پایداری و استقامت است.

زینب (س) شبیه ترین مردمان روزگار به فاطمه و علی بود؛ صبر فاطمی و فصاحت علوی در وجود عاشورا را چون نهال کوچکی بارورکرد و از او درختی ساخت که تا همیشه هستی بر همه جای جهان سایه افکنده بود. به راستی این همه اعجاز از چه کسی جز نواده پیغمبر ساخته بود ؟

فلسفه توجه به قبله
1. توجه به قبله هرگز به معنای محدود نمودن ذات پاک الهی در سمت معیّنی نیست؛ بلکه هدف از این حکم، نظام‏ مند کردن عبادت بندگان است.

2. توجه عموم مسلمانان جهان به یک مرکز مقدس (کعبه)، آن هم در هر شبانه روز پنج مرتبه، روح وحدت و یگانگی را در دل و جان آنان می‏ پروراند؛

3. نمازی که رو به سوی کعبه صورت می‏گیرد، باعث تجدید خاطره ایثارگری و شرک ستیزی حضرت ابراهیم خلیل علیه ‏السلام است، تا بدین وسیله تنفر از کفر و شرک پیوسته در دلها زنده بماند و مسلمانان لحظه‏ ای از ابراز نفرت و برائت از کافران و مشرکان غافل نباشند.

4. خانه کعبه و توجه به آن، در واقع یکی از راههای آزمایش پایداری بندگان است و خداوند از این طریق انسانهای فرمانبردار را از انسانهای سرکش و عصیانگر جدا می‏سازد؛

5. خداوند خانه کعبه را مظهر تواضع بندگان در مقابل عظمت خویش و نشانه ‏ای گویا برای اسلام قرار داده است. بنابراین، نماز خواندن به سوی کعبه، یعنی بندگی و کرنش در برابر عظمت خداوند و حفظ شعائر الهی و نشانه‏ های دین مبین اسلام

یکی از شگردهای یهودیان برای اصیل نشان دادن دین خود، این بود که به مسلمانان می‏ گفتند: پیامبر شما چیزی ندارد و همه چیز او از ماست؛ با این که مخالف دین ماست، به سوی قبله ما نماز می‏خواند.

با مطرح شدن تغییر قبله، این توطئه خنثی شد: «فلنولّینک قبلةً ترضاها فولّ وجهک شطرالمسجدالحرام» تو را به سوی قبله ‏ای که می ‏پسندی، می‏گردانیم. پس روی به جانب مسجدالحرام کن.

در آیه‏ ای دیگر نیز سخنان سفیهانه یهودیان را رد کرد: «سیقول السفهاء من الناس ماولّیهم عن قبلتهم التی کانوا علیها قل للّه المشرق و المغرب یهدی من یشاء الی صراط مستقیم.»

از مردم آنان که سفیه ‏اند، خواهند گفت: چه چیز آن‏ها را از قبله‏ ای که رو به روی آن می‏ ایستادند برگردانید؟ بگو: مشرق و مغرب، از آنِ خداست و خدا هرکس را بخواهد، هدایت می‏کند.

این رویداد در نیمه ماه رجب یا شعبان سال دوم هجرت اتفاق افتاد؛

زمانی که پیامبر در محله بنی سلمة بن عوف نماز ظهر می‏خواند، وحی شد به سوی کعبه نماز بخواند و پیامبر دو رکعت باقی‏مانده را به آن سوی نماز خواند.

براساس آیه فوق، یکی از اهداف ـ علاوه بر منکوب کردن یهودیان ـ درهم کوبیدن منافقانی بود که با یهودیان هم آوا شده بودند.

در هر صورت، اعلام این دستور الهی چنان برای یهود شکننده بود که عده‏ ای از اشراف خود را نزد پیامبر فرستادند که: اگر قبله ‏ات را برگردانی، از تو پیروی خواهیم کرد. که خداوند در آیه‏ ای از سوره بقره پاسخ مجدد به آن‏ها داد و فرمود:

برای اهل کتاب هر برهان و نشانه ‏ای که بیاوری، از قبله تو پیروی نخواهند کرد و تو نیز از قبله آن‏ها پیروی نمی‏کنی و آن‏ها هم پیرو قبله یکدیگر نخواهند بود.

هرگاه پس از آگاهی پی ‏خواهش‏های ایشان بروی، از ستمکاران خواهی بود .

آیه تغییر قبله:
آیه 144 سوره مبارکه بقره بر تغییر قبله دلالت دارد که می فرماید :” قَدْ نَری‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها

فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللّهُ بِغافِلٍ عَمّا یَعْمَلُونَ “

“نگاه‏های انتظارآمیز تو را به سوی آسمان (برای تعیین قبله نهایی) می ‏بینیم! اکنون تو را به سوی قبله ‏ای که از آن خشنود باشی، باز می‏ گردانیم. پس روی خود را به سوی مسجدالحرام کن! و هر جا باشید، روی خود را به سوی آن بگردانید! و کسانی که کتاب آسمانی به آنها داده شده، بخوبی می‏دانند این فرمانِ حقی است که از ناحیه پروردگارشان صادر شده؛ (و در کتابهای خود خوانده ‏اند که پیغمبر اسلام، به سوی دو قبله، نماز می‏خواند و خداوند از اعمال آنها (در مخفی داشتن این آیات) غافل نیست.

تغییر قبله مسلمین از بیت المقدس به کعبه در ماه رجب اتفاق افتاد.

تا به آن روز مسلمانان رو به بیت المقدس نماز می خواندند و از آن پس مأمور شدند رو به کعبه نماز بگزارند. رسول خدا(ص)نیز انتظار این دستور را داشت و چشم به راه چنین تحولی در قبله مسلمین بود.

اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا
1. نجات از شقاوت هر انسان به تناس بینش و نگرشی که به جهان هستی دارد به دنبال خوشبختی است و                     
حضرت زهرا نیز امر می کنیم.تو نیز بر آن مداومت کن،زیرا هرگزبه شقاوت
نیافتاده است بنده ای که بر آن مداومت کند.1
2.دوری شیطان و خوشنودی خدا
شیطان همواره دشمن دیرینه انسان انسان بوده وهست وهیچ گاه انسان از حیله ها و خواطر شیطانی درامان نیست.

بنابرآیات الهی شیطان دشمن قسم خورده آدمی است تا او رابه هرطریق ممکن به گمراهی بکشاند.

ازاین روآدمی همیشه در معرض تهاجم شیطان و وساوس شیطانی است

و یکی از راههای مقابله با او مداومت بر تسبیح حضرت زهرا میباشد.

1. فروع کافی-کتاب الصلاة ص343

امام باقرمی فرماید:هرکس تسبیح حضرت فاطمه را بجا آوردوپس ازآن استغفارکند مورد مغفرت قرار میگیرد

و آن تسبیح به زبان صد است و در میزان اعمال هزار ثواب دارد و شیطان را دور کرده وخدای رحمان را خشنود و راضی می کند.1

3.شفای کم شنوایی و درد جسمانی

یکی از یاران امام صادق نزد ایشان آمد و از کم شنوایی خود شکایت کرد

حضرت فرمود:چه چیز مانع و جلوگیر تو است و چرا غافلی از تسبیح حضرت زهرا و بعد از مدتی که مداومت کرد بر خواندن تسبیح کم شنوایی اش برطرف شد.2

4. برائت از دوزخ و نفاق

بنا به روایت امام صادق تسبیح حضرت زهرا از جمله ذکر کثیری است که خداوند در قرآن در آیه((وَاذکُرُ اللهَ ذِکراً کثیراً))بیان فرموده است

و در جای دیگر پیامبر اکرم فرموده است هر کس ذکر خدای عزّوجل بسیار کند

خداوند او را دوست دارد و دو برائت برای او نوشته شود:1.برائت از جهنم 2.برائت از نفاق و دو رویی.

5.غفران الهی

درفرق بین عفووغفران گفته شده که:عفوالهی،نادیده گرفتن و به حساب نیاوردن

1.وسائل الشیعه،جلد 4 صفحه 1023 2.بحارالانوار جلد85صفحه 334

لغزش ها و خطاها و عیوب و محو آثار نامطلوب آنهاست و غفران الهی از رحمت هایی است

که به دنبال نادیده گرفتن لغزشها متوجه انسان میشود و آنها را به خوبی و کمال تبدیل میکند

و اگر غفران ربوبی نباشد سالکان را ازحرکت و پیشرفت باز میدارد.امام صادق دراین باره میفرماید:

هرکس تسبیح حضرت زهرا را قبل از اینکه وضع خود را بعد از نماز واجب عرض کند،به جاآورد

خدای متعال اورا مشمول مغفرت خود می گرداند.1

1.کتاب الصلاة،صفحه342

بیان عظمت فاطمه از زبان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، بارها و بارها فاطمه (علیها السلام) را ستود و از او تجلیل نمود.

در مواقع بسیاری می‌فرمود: “پدرش به فدایش باد” و گاه خم می‌شد و دست او را می‌بوسید.

به هنگام سفر از آخرین کسی که خداحافظی می‌نمود، فاطمه (علیها السلام) بود و به هنگام بازگشت به اولین محلی که وارد می‌شد، خانه او بود.

عامه محدثین و مسلمانان از هر مذهب و با هر عقیده‌ای، این کلام را نقل نموده‌اند که حضرت رسول می‌فرمود: “فاطمه پاره تن من است هر کس او را بیازارد مرا آزرده است.“

از طرفی دیگر، قرآن کریم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را از هر سخنی که منشأ آن هوای نفسانی باشد،بدور دانسته و صراحتاً بیان می‌دارد که هر چه پیامبر می‌فرماید، سخن وحی است.

پس می‌توان دریافت که این همه تجلیل و ستایش از فاطمه (علیها السلام)، علتی ماورای روابط عاطفی مابین پدر و فرزند دارد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز خود به این مطلب اشاره می‌فرمود. گاه در جواب خرده‌گیران، لب به سخن می‌گشود می‌فرمود: “من بوی بهشت را از او استشمام می‌کنم.”

اما اگر از زوایای دیگر به بحث بنگریم و حدیث نبوی را در کنار آیات شریفه قرآن کریم قرار دهیم، مشاهده می‌نماییم قرآن کریم عقوبت کسانی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را اذیت نمایند، عذابی دردناک ذکر می‌کند.

 و یا می‌فرماید کسانی که خدا و رسول را اذیت نمایند، خدا آنان را در دنیا از رحمت خویش دور می‌دارد

و برای آنان عذابی خوار کننده آماده می‌نماید. 

پس به نیکی مشخص می‌شود که رضا و خشنودی فاطمه (علیها السلام)، رضا و خشنودی خداوند است و غضب او نیز باعث غضب خداست. به بیانی دقیق‌تر، او مظهر رضا و غضب الهی است. 

چرا که نمی‌توان فرض نمود، شخصی عملی را انجام دهد و بدان وسیله فاطمه (علیها السلام) را بیازارد و موجب آزردگی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) گردد و بدین سبب مستوجب عقوبت الهی شود، اما خداوند از آن شخص راضی و به عمل او خشنود باشد و در عین رضایت، او را مورد عقوبتی سنگین قرار دهد.

نکته‌ای دیگر که از قرار دادن این حدیث در کنار آیات قرآن کریم بدست می‌آید،

آنست که رضای فاطمه (علیها السلام)، تنها در مسیر حق بدست می‌آید و غضب او فقط در انحراف از حق و عدول از اوامر الهی حاصل می‌شود

و در این امر حتی ذره‌ای تمایلات نفسانی و یا انگیزه‌های احساسی مؤثر نیست.

چرا که از مقام عدل الهی، بدور است شخصی را به خاطر غضب دیگری که برخواسته از تمایل نفسانی و یا عوامل احساسی مؤثر بر اراده اوست، عقوبت نماید.

مقام حضرت زهرا (علیها السلام) و جایگاه علمی ایشان

فاطمه زهرا (علیها السلام) در نزد شیعیان اگر چه امام نیست، اما مقام و منزلت او در نزد خداوند و در بین مسلمانان به خصوص شیعیان، نه تنها کمتر از سایر ائمه نیست، بلکه آن حضرت همتای امیر المؤمنین و دارای منزلتی عظیم‌تر از سایر ائمه طاهرین (علیهم السلام) می‌باشد.

اگر بخواهیم مقام علمی فاطمه (علیها السلام) را درک کنیم و به گوشه‌ای از آن پی ببریم، شایسته است به گفتار او در خطبه فدکیه بنگریم؛

چه آنجا که استوارترین جملات را در توحید ذات اقدس ربوبی بر زبان جاری می‌کند،

یا آن هنگام که معرفت و بینش خود را نسبت به رسول اکرم آشکار می‌سازد و یا در مجالی که در آن خطبه، امامت را شرح مختصری می‌دهد.

 جای جای این خطبه و احتجاجات این بانوی بزرگوار به قرآن کریم و بیان علت تشریع احکام، خود سندی محکم بر اقیانوس بی‌کران علم اوست که متصل به مجرای وحی است . از دیگر شواهدی که به آن وسیله می‌توان گوشه‌ای از علو مقام فاطمه (علیها السلام) را درک نمود، مراجعه زنان و یا حتی مردان مدینه در مسائل دینی و اعتقادی به آن بزرگوار می‌باشد که در فرازهای گوناگون تاریخ نقل شده است.

همچنین استدلالهای عمیق فقهی فاطمه (علیها السلام) در جریان فدک ، به روشنی بر احاطه فاطمه (علیها السلام) بر سراسر قرآن کریم و شرایع اسلامی دلالت می‌نماید.